با ابراز امیدواری رهبری برای تشکیل زود تر دولت جدید در نماز عید فطر، بنظر می رسد دولت دوازدهم کار و بر نامه ریزی خود را شروع نموده است . تجربه دولت در چهار سال قبل چه در عرصه داخلی و چه خارجی کمک مهمی برای تعیین مسیر برای چهار سال آینده است . آنچه در زیر می آید ارزیابی از روند گذشته و پیشنهاداتی برای آینده است:

جریان اصلی مباحث استراتژیک در ایران و درباره ایران معطوف به پیامدهای قدرت یابی این کشور است. اما اینکه ایران در چه محیط ژئوپلتیکی مسیر قدرت یابی خود را طی می کند اهمیت تحلیلی بیشتری دارد. این محیط رو به زوال است و می تواند دستاوردهای قدرت یابی ایران را تحت الشعاع قرار دهد.

برخی تحلیل گران با بیان اینکه قطر به دلیل حمایت از ایران وارد چنین بحرانی شده است، عنوان می کنند ایران باید در کنار قطر بایستد تا مانع پیروزی عربستان در این مناقشه شود. این تحلیل یادآور پیشنهاد برخی در سال 2003 است که معتقد بودند ایران باید در کنار عراق علیه تجاوز آمریکا به این کشور مبارزه کند.

سفر ظریف به آنکارا بعد از تنش بوجود آمده میان قطر و دولت های عربی و تلاش های دیپلماتیک ایران و ترکیه برای جلوگیری از تشدید این بحران می تواند زمینه های شروع و استمرار همکاری های سیاسی و امنیتی دو کشور در کانون های بحران خاورمیانه عربی را فراهم سازد.

پاکستان در سال های اخیر از مرز بی‌طرفی در رقابت تنش‌آمیز میان ایران و عربستان سعودی فراتر رفته و به سوی جنوب خلیج‌فارس متمایل شده بود. اما اوضاع در اجلاس ریاض برای این کشور خوب پیش نرفت. آیا زمان آن نرسیده است که پاکستان در رویکرد خود بازنگری کند؟

در بعد امنیتی آمریکایی ها بدرستی و با تشخیص وهابیت بعنوان مادر افکار افراط گرایی مرکز مبارزه با تفکر افراط گرایی را در عربستان بنا نهادند. بر این مبنا موسسه ای با " پول " عربستان و با حضور 350 تکنسین مبارزه با تروریسم کلیه فعالیت های افراط گرایی در جهان را با کنترل بیش از 100 شبکه تلویزیونی و با 11 زبان مختلف کنترل می نمایند . در کنار آن موسسه مبارزه با تامین مالی تروریسم نیز در این کشور راه اندازی شد . عملکرد این دو موسسه شبیه آن است که در "قم " مرکز مبارزه با "شهادت طلبی" راه اندازی شود .

عربستان سنگ بزرگی را برداشته است. خرید بیش از ٤٠٠ میلیارد دلار تسلیحات از امریکا در یک دوره ده ساله و جمع کردن سران و مقامات بیش از پنجاه کشور اسلامی برای ائتلاف‌سازی علیه ایران سنگ بزرگی است که بیش از هر چیز نشانه نزدن است. وقتی کسی ادعا می‌کند که برای خراب کردن خانه همسایه می‌خواهد از بمبی استفاده کند که همه شهر را نابود می‌کند، معنای آن این است که یا دیوانه شده یا بلوف می‌زند.